Năm 2006, tại một khách sạn đặt tại San Jose, bang California nước Mỹ, Yahoo tổ chức một kỳ nghỉ hè dành riêng cho các lãnh đạo của công ty. Lúc này, Yahoo vẫn đang là một trong những “người khổng lồ Internet” và vẫn chưa có bất kỳ dấu hiệu khó khăn nào cả.
Trái lại, khi bước qua sinh nhật lần thứ 10, Yahoo vẫn đang ở trênđỉnh cao. Trong năm trước đó, “gã khổng lồ Internet” này đã đạt được 1,9tỷ USD lợi nhuận trên 5,3 tỷ USD doanh thu. Những ngày khó khăn củacuộc khủng hoảng dot-com đã trôi xa và lúc này Yahoo đang tận hưởng vịthế thống trị trên một trong những lĩnh vực “hot” nhất thế giới để thuvề những bản hợp đồng quảng cáo màu mỡ với những nhãn hàng nổi tiếngnhất thế giới.
Nhưng, trong một trò chơi được tổ chức tại khách sạn San Jose, các vịlãnh đạo của Yahoo đã được hỏi một câu hỏi thú vị: từ đầu tiên mà họnghĩ tới khi nhắc tới tên của một công ty là gì? Những cái tên lớn nhấtcủa ngành công nghiệp hi-tech được nhắc tới. eBay: đấu giá. Google: tìmkiếm. Intel: vi xử lý. Microsoft: Windows.
Vậy còn Yahoo?
“Những câu trả lời rải rác khắp mọi nơi”, Brad Garlinghouse,người đã từng giữ vị trí phó chủ tịch của Yahoo và hiện đang là COO củastartup chuyên về dịch vụ chi trả Ripple Labs khẳng định. “Một vài người nói ‘mail’. Một vài người nói ‘tin tức’. Những người khác nói ‘tìm kiếm'”.
Trong khi nhiều người vẫn khẳng định rằng đây là một trò chơi thú vịđã được Yahoo tổ chức lại nhiều lần, rõ ràng những câu trả lời khôngđồng nhất này là một dấu hiệu báo trước tương lai không mấy êm ả dànhcho Yahoo.
Quả thật, quá trình trượt dài của Yahoo với đỉnh điểm là thương vụ”bán mình” cho nhà mạng Verizon với giá trị chỉ 4,5 tỷ USD vào tuần quađã kéo dài trong vòng hơn 1 thập kỷ. Phần lớn các nhà quản lý cũ củaYahoo được Reuters phỏng vấn, những người hiện đang nắm giữ nhiềuvị trí quan trọng tại các công ty đặt tại Thung lũng Silicon, đều đồng ýrằng sự sụp đổ của Yahoo có khởi điểm là những lựa chọn sai lầm của cáclãnh đạo “chóp bu” đưa ra khi gã khổng lồ này vẫn còn đang tận hưởngnhững ngày tháng hoàng kim từ giữa thập niên 2000.
Yahoo đã bỏ lỡ quá nhiều cơ hội to lớn. Năm 2002, gã khổng lồInternet từ chối mua Google với giá “chỉ” 3 tỷ USD. Năm 2006, Yahoo tiếptục bỏ lỡ cơ hội mua Facebook với giá cũng “chỉ” 1 tỷ USD. Những cơ hộithâu tóm YouTube và Skype lần lượt bị bỏ lỡ. Đau đớn nhất, năm 2008Yahoo suýt nữa đã được Microsoft mua lại với giá 45 tỷ USD (tức là caogấp 10 lần giá bán cho Verizon) trước khi thương vụ này bị chính bộ máylãnh đạo của Yahoo vùi dập.
Yahoo Messenger, một sản phẩm từng được ưa thích tại Châu Á.
Những cơ hội bị bỏ lỡ không phải là nguyên nhân duy nhất khiến Yahoosụp đổ. Theo nhiều nhà quản lý từng làm việc tại Yahoo, công ty tiênphong cho lĩnh vực Internet này đã quá tập trung vào mô hình quảng cáotruyền thống và cũng đã hoạt động theo cách quan liêu tới mức không thểtheo kịp phần còn lại của thế giới hi-tech, vốn lúc nào cũng dịch chuyểnnhư vũ bão.
Greg Cohn, người từng là giám đốc sản phẩm cao cấp của Yahoo và hiện là CEO tại công ty ứng dụng di động Burner cho biết: “Việctìm được cả sự đồng thuận lẫn vốn đầu tư cho các dự án sản phẩm mới làcực kỳ khó khăn. Nếu bạn muốn tạo ra một sản phẩm mới và bộ phận quản lýtrang chủ không muốn hỗ trợ sản phẩm này, bạn coi như đã thất bại“.
Thế rồi, đến khi Google thay thế Yahoo để trở thành bến đỗ đầu tiêncủa người dùng Internet – cánh cổng để họ bước chân sang các trang webkhác, Yahoo vẫn không thể xác định được vai trò của mình trong thế giớicông nghệ là gì.
Cho đến tận ngày hôm nay, Yahoo vẫn có hơn 1 tỷ người dùng và cũng đãliên tục chuyển hướng sang tập trung vào lĩnh vực di động dưới quyềnđiều hành của nữ CEO Marissa Mayer. Thế nhưng, 1 tỷ người dùng không thểgiúp cho Yahoo vượt khó, và đến tuần vừa qua các mảng kinh doanh cốtlõi của Yahoo đã bị bán lại cho Verizon. Trong tương lai gần, gã khổnglồ Internet một thời sẽ tiếp tục hoạt động với vai trò công ty nắm cổphần của Alibaba và Yahoo Japan, vốn là 2 món đầu tư có giá trị cao hơnrất nhiều so với mảng kinh doanh cốt lõi vừa bị bán cho Verizon.
Tấm thảm màu tím
Terry Semel.
Năm 2001, khi vừa kết thúc nhiệm kỳ đầy thành công tại studio phimWarner Bros, Terry Semel chính thức trở thành CEO của Yahoo. Sự kiện nàycó vẻ đã giúp Yahoo trở lời một câu hỏi từng khiến nhiều công tyInternet phải đau đầu: “Chúng ta là công ty công nghệ hay công ty truyền thông?”
Trong nhiều năm, định hướng tập trung vào mảng truyền thông đã tỏ rađúng đắn khi các công ty quảng cáo truyền thống, vốn đang thèm muốn đượctham gia lĩnh vực Internet mới mẻ, đổ xô tới mảnh đất Yahoo đầy màu mỡ.Doanh thu của Yahoo năm 2001 chỉ đạt mức 717 triệu USD. 6 năm sau, consố này tăng lên thành 7 tỷ USD.
Vốn là những người sành sỏi trên lĩnh vực truyền thông, CEO Semelcùng bộ sậu lãnh đạo của mình đã giúp cho một startup Internet nhỏ bétrở thành một tập đoàn khổng lồ, không chỉ hoạt động có lãi mà còn thayđổi hoàn toàn bộ mặt của ngành quảng cáo truyền thống.
“Từ góc nhìn của tôi, lúc đó chúng tôi là một công ty truyền thông“,cựu COO Dan Rosenweig của Yahoo trong thời gian từ 2002 tới 2007 vàhiện là CEO của công ty giáo dục trực tuyến Chegg Inc. khẳng định. “Lúcđó không có vẻ gì là chúng tôi sẽ đánh bại Google trên lĩnh vực tìmkiếm… Không ai phủ nhận rằng chúng tôi không phải là trang chủ lớnnhất trên Internet”.
Trang chủ cũ, tài sản lớn nhất của Yahoo.
Nhưng đó không phải là vấn đề với Yahoo. Say mê trong cơn khát truyềnthông, Yahoo mang màu tím đặc trưng của mình phủ sóng khắp đại bảndoanh. Màu tím của Yahoo hiện diện trên lớp kem của những chiếc bánh,trên chiếc thảm đón khách và cả trong những ly cocktail.
Theo hồi tưởng của Wenda Harris Millard, giám đốc kinh doanh củaYahoo từ năm 2001 đến năm 2007 và hiện là COO của công ty phát triểndoanh nghiệp MediaLink, “Khi Coca Cola tới thăm, chúng tôi trải chiếc thảm tím ra đón chào“.
Theo Millard, tất cả các công ty quảng cáo lớn, từ Coca Cola đếnGeneral Motors, đều muốn ghé thăm Yahoo ít nhất là một lần mỗi năm. “Lúc đó, mảng kinh doanh của chúng tôi với họ có trị giá hàng tỷ USD”, vị cựu giám đốc Yahoo khẳng định.
Cái bẫy trên đỉnh cao
Nhưng sự kiêu ngạo và những khoản doanh thu khổng lồ từ những bản hợpđồng quảng cáo màu mỡ đã trở thành cái bẫy khiến Yahoo vấp ngã. Cũnggiống như ngành quảng cáo in ấn – những công ty từ chối thay đổi ngay cảkhi ai cũng đã hiểu rằng lĩnh vực của họ đã chết, Yahoo đã không thểthoát ra khỏi tư tưởng “quảng cáo truyền thông” trong khi đó rõ ràngkhông phải là chìa khóa nắm giữ tương lai.
Theo Paul Graham, nhà đồng sáng lập của công ty đầu tư công nghệY-Combinator và cũng là đối tác của Yahoo trong một thương vụ mua lạistartup: “Hậu quả lớn nhất của định hướng truyền thông là ở chỗ họkhông coi trong vấn đề lập trình. Microsoft, Google và Facebook đều xâydựng văn hóa tập đoàn theo kiểu hacker. Nhưng Yahoo chỉ coi lập trình làmột thứ tầm thường“.
Yahoo Groups.
Càng ngày, hậu quả của định hướng sai lầm này càng rõ ràng. Năm 2003,Yahoo mua lại Overture, một công ty đóng vai trò quan trọng trong việcphát triển ra công nghệ quảng cáo đã giúp cho Google trở nên giàu có nhưhiện nay. Ấy vậy nhưng Yahoo chẳng bao giờ tạo ra được một nền tảngquảng cáo nào có thể thực sự cạnh tranh với AdWords và AdSense củaGoogle cả.
Tiếp đến, Panama, nỗ lực đắt đỏ nhằm tái xây dựng mảng tìm kiếm và quảng cáo của Yahoo cũng đã kết thúc trong thất bại.
Bi thảm hơn, những sản phẩm đi đầu thị trường như Yahoo Mail hoặcnhững nỗ lực mạng xã hội đầu tiên như Yahoo Groups đều không được đầu tưđúng mực do các nhà điều hành còn mải mê tranh cãi xem sản phẩm nào sẽđược đặt lên trang chủ “cao giá” của Yahoo. Theo 3 nhà lãnh đạo cũ, cácthương vụ sáp nhập đầy tiềm năng như trang chia sẻ ảnh Flickr hoặc dịchvụ chia sẻ địa điểm Delicious đều lụi tàn sau khi về tay Yahoo.
Nhân viên cũ của Yahoo khẳng định họ phải ngập chìm trong vô số nhữngbuổi họp nội bộ vô nghĩa. Mục tiêu của Yahoo liên tục thay đổi. Theolời kể của cựu giám đốc sản phẩm cao cấp Greg Cohn, nỗ lực biến Yahoothành một nền tảng mở cho các ứng dụng của bên thứ ba – tập trung vàocác lĩnh vực chuyên biệt, ví dụ như dung lượng – đã bị các nhà quản lýphụ trách sản phẩm nội bộ của Yahoo dập tắt.
Cuối cùng, tiền vốn của Yahoo bị rải mỏng ra quá nhiều các nỗ lực nửa vời không mang lại kết quả tích cực nào cả.
Nhà dột từ nóc
Nhà đồng sáng lập Jerry Yang.
Năm 2007, tình cảnh khó khăn của Yahoo trở nên rõ ràng: các sản phẩmcủa “người hùng Internet” một thời ngày một thất thế trong khi Googlecủng cố vị thế thống trị của mình trên mảng tìm kiếm và các tên tuổi mớinổi nhưng hùng mạnh như Facebook khiến cho ánh hào quang của Yahoo ngàymột lụi tàn. CEO Semel từ nhiệm để nhường lại ghế nóng cho nhà đồngsáng lập của Yahoo, Jerry Yang.
Những kế hoạch hồi phục của Yang dành cho Yahoo đã nhanh chóng đổ bểvì một sự kiện quan trọng: đầu năm 2008, Microsoft ngỏ ý mua lại Yahoovới giá 45 tỷ USD. Khoản tiền hấp dẫn này đã khiến cho Yahoo bị chia cắtlàm hai nửa đối nghịch nhau. Ngay cả khi Microsoft đã rút lại đề nghị,sự chia cắt trong nội bộ Yahoo vẫn không được hàn gắn.
Chỉ trong vòng vài tháng, Jerry Yang lại từ bỏ Yahoo. Nội bộ công tyrối loạn khi 3 vị CEO lần lượt lên nắm quyền rồi từ nhiệm trong khoảngthời gian từ 2008 tới 2014. Khủng hoảng lãnh đạo khiến cho hội đồng quảntrị, các nhà quản lý cũng như toàn bộ các nhân viên của Yahoo không thểtìm được một mục đích chung, một quyết tâm chung.
Khi Marissa Mayer lên nắm quyền, Yahoo đã bị Thung lũng Silicon coilà tàn dư từ một thời đại khác. Công ty lúc này vẫn còn một lượng tiềnmặt lớn những lại chẳng có vũ khí nào để chống lại các đối thủ cạnhtranh. Theo nhiều nhà phân tích thị trường cũng như các cổ đông củaYahoo, Mayer đã khiến cho mọi chuyện trở nên tồi tệ hơn với những thươngvụ sáp nhập và các lựa chọn tuyển dụng thất bại.
Yahoo, “mồ chôn” của startup và unicorn.
Theo Trí Thức Trẻ/GenK
